Pracownicy zatrudnieniu w oparciu o umowę o pracę, mają przywilej korzystania z różnych rodzajów urlopów. Poza standardowym urlopem wypoczynkowym, wyróżnić należy urlop bezpłatny, na żądanie, macierzyński czy okolicznościowy. Ta druga grupa związana jest z sytuacjami, gdy pracownika zmusza do tego sytuacja życiowa. W tym artykule dowiesz się więcej na ich temat.
Urlop wypoczynkowy
Każdy pracodawca zobowiązany jest udzielenia urlopy wypoczynkowego swojemu pracownikowi. Jeśli tego nie zrobi, grozi mu kara grzywny. To podstawowy przywilej osoby zatrudnionej na umowę o pracę, a prawo do niego nabywa każdego roku od 1 stycznia, gdy następuje kolejna pula dni wolnych. Zgodnie z art. 152 Kodeksu pracy: ‘’ Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, zwanego dalej ‘’urlopem’’ oraz pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu.’’
W zależności od stażu pracy, pracownik ma do dyspozycji 20 dni, jeśli jego staż pracy wynosi mniej niż 10 lat oraz 26 dni, jeżeli staż pracy wynosi co najmniej 10 lat. Istotne jest, że do okresu zatrudnienia wlicza się okres pracy u innego pracodawcy oraz czas nauki, ale on nie podlega zsumowaniu, a jedna część urlopu powinna wynosić maksymalnie 14 dni:
- Zasadnicza lub równa szkoła zawodowa – 3 lata,
- Średnia szkoła zawodowa – 5 lat,
- Średnia szkoła zawodowa dla absolwentów szkół zawodowych – 5 lat,
- Średnia szkoła ogólnokształcąca – 4 lata,
- Szkoła policealna – 6 lat,
- Szkoła wyższa – 8 lat.
Urlop macierzyński, ojcowski oraz rodzicielski
Podstawowy urlop macierzyński trwa 20 tygodni, gdy urodzi się jedno dziecko. Czas ten wydłuża się w związku z urodzeniem większej ilości dzieci. Urlop macierzyński przyznawany jest matkom, które zatrudnione są na umowę o pracę. Na ten czas przyznawane jest świadczenie z ZUS’u, które nazywamy zasiłkiem macierzyńskim.
Następnie po urlopie macierzyńskim kobiecie przysługuje urlop rodzicielski. Warto jednak pamiętać, że wniosek do swojego pracodawcy należy złożyć nie później niż 21 dni po porodzie. Kodeks pracy określa okres, w którym wykorzystuje się urlop rodzicielski. W przypadku jednego dziecka są to 32 tygodnie, a jeśli dzieci jest dwójka lub więcej – 34 tygodnie. Przez cały okres urlopu macierzyńskiego kobieta otrzymuje 100% wynagrodzenia.
W sytuacji, gdy matka dziecka chce wrócić do pracy, ojciec dziecka może wykorzystać za nią pozostałą część urlopu. Potoczna jego nazwa to urlop tacierzyński. Otrzymuje on wtedy również 100% wynagrodzenia. Nie ma możliwości połączenia tych urlopów.
A jeśli tata chce pierwsze dni spędzić ze swoim dzieckiem, to ma przywilej wykorzystania urlopu ojcowskiego w ilości 14 wolnych dni. Może to zrobić również w późniejszym terminie. Na skorzystanie z płatnego urlopu ma czas do 2 lat od momentu urodzenia dziecka.
Urlop szkoleniowy, okolicznościowy i bezpłatny
Z kolei urlop szkoleniowy przysługuje pracownikom, którzy podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe i odbywa się za zgodą pracodawcy. W Kodeksie pracy znajdziemy zapis, który odnosi się do obowiązku ułatwienia przez pracodawcę podnoszenia kwalifikacji pracownika. W jakim wymiarze przysługuje?
- 6 dni – pracownikowi, którzy przystępuje do egzaminów eksternistycznych,
- 6 dni – dla pracownika, który przystępuje do egzaminu maturalnego,
- 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
- 21 dni – gdy pracownik jest na ostatnim roku studiów i przygotowuje pracę dyplomową oraz przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
Natomiast z urlopu okolicznościowego pracownik korzysta w przypadku ślubu, śmierci bliskiej osoby lub narodzin dziecka. Wykorzystanie go nie powoduje zmniejszenia ilości dni urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu okolicznościowego wynosi 1 lub 2 dni w zależności od okoliczności.
Ostatnim przedstawianym przez nas jest urlop bezpłatny. Gdy pracownik z niego skorzysta, to nie otrzymuje wynagrodzenia, a sam pracodawca nie odprowadza składek od jego pensji. Skorzystanie z urlopu bezpłatnego, obniża wymiar urlopu wypoczynkowego.
